پژوهش در علوم توانبخشی

اثربخشی آموزش قصه‌های مبتنی بر دیالوگ بر مهارت‌های زبانی کودکان دختر کم‌توان هوشی آموزش‌پذیر مقطع دبستان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی اصیل

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه روان‌شناسی و آموزش کودکان با نیازهای خاص، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

2 دانشیار، گروه روان‌شناسی و آموزش کودکان با نیازهای خاص، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

3 استادیار، گروه روان‌شناسی و آموزش کودکان با نیازهای خاص، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

10.22122/jrrs.v13i2.2852

چکیده

مقدمه: از مهم‌ترین مشکلات کودکان کم‌توان هوشی، محدودیت در مهارت‌های زبانی است. یکی از روش‌های پیشنهاد شده جهت ارتقای مهارت‌های زبانی، استفاده از قصه‌گویی به روش دیالوگ می‌باشد. هدف از انجام پژوهش حاضر، بررسی اثربخشی آموزش قصه‌های مبتنی بر دیالوگ بر مهارت‌های زبانی دختران کم‌توان هوشی مقطع دبستان شهر اصفهان بود.مواد و روش‌ها: این مطالعه از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش‌آزمون- پس‌آزمون همراه با گروه شاهد بود. جهت انتخاب نمونه‌ها، از روش نمونه‌گیری هدفمند استفاده گردید. بدین ترتیب، 30 نفر از دختران کم‌توان هوشی آموزش‌پذیر در مقطع دبستان انتخاب شدند و به روش تصادفی ساده در دو گروه شاهد و آزمایش قرار گرفتند. گروه آزمایش به مدت 8 جلسه، آموزش قصه‌های دیالوگی مبتنی بر تکنیک‌های Whitehurst را دریافت کردند. مهارت‌های زبانی کودکان با استفاده از نسخه اولیه تجدید نظر شده آزمون رشد زبان- ویرایش سوم (Test of language development-Primary:3rd Edition یا TOLD-P:3) مورد سنجش قرار گرفت. داده‌های به دست آمده با روش تحلیل کواریانس در نرم‌افزار SPSS و در سطح معنی‌داری 01/0 > P تجزیه و تحلیل گردید.یافته‌ها: تفاوت معنی‌داری بین دو گروه آزمایش و شاهد در پس‌آزمون با کسر اثر پیش‌آزمون، در مؤلفه‌های زبان گفتاری (010/0 > P، 58/155 = F)، گوش کردن (010/0 > P، 71/104 = F)، سازماندهی (010/0 > P، 40/76 = F)، صحبت کردن (010/0 > P، 19/102 = F)، معنا‌شناسی (010/0 > P، 07/82 = F)، نحو (010/0 > P، 07/82 = F) و نمره کل مهارت زبانی (010/0 > P ،427 = F) مشاهده شد.نتیجه‎گیری: قصه خواندن به روش دیالوگ به صورت تعاملات گروهی برای کودکان کم‌توان هوشی، زمینه‌ای برای فراگیری زبان می‌باشد. همچنین، کودکان طی مشارکت و تعامل حین قصه‌گویی، تکرار، تمرین، دریافت بازخورد و تقویت، می‌توانند مهارت‌های زبانی خود را بهبود بخشند.

کلیدواژه‌ها

  1. Kirk S, Gallagher JJ, Coleman MR, Anastasiow NJ. Educating exceptional children. 13th ed. Belmont, CA: Wadsworth; 2011.
  2. Warren SF, Brady N, Sterling A, Fleming K, Marquis J. Maternal responsivity predicts language development in young children with fragile X syndrome. Am J Intellect Dev Disabil 2010; 115(1): 54-75.
  3. Dadsetan P. Language disorders. Tehran, Iran: Samt Publications; 2008. [In Persian].
  4. Wallace G, McLoughlin JA?. Learning disabilities (concepts and attributes). Trans. Toosi MT. 1st ed. Mashhad, Iran: Ghods Razavi Publications; 1990. [In Persian].
  5. Yarmohammadian A. Mental health of exceptional children and adolescents and their families. 1st ed. Isfahan, Iran: Amoukhteh Publications; 2012. p. 90-109. [In Persian].
  6. Soltani AA. Comparative study of the linguistic concepts of mentally retarded children with mental age 4-6 years of exceptional schools with normal children with a calendar age of 4-6 years in children's kids in Kerman [Thesis]. Tehran, Iran: Allameh Tabataba'i University; 1997. [In Persian].
  7. Khanbani, M. Linguistic skills in children with intellectual disabilities and normal children in Isfahan. Journal of Exceptional Education 2004; 37: 10-17. [In Persian].
  8. Roberts JE, Price J, Malkin C. Language and communication development in Down syndrome. Ment Retard Dev Disabil Res Rev 2007; 13(1): 26-35.
  9. Dastjerdi Kazemi M. Speech and language features in mentally retarded children. Research on Exceptional Children 2003; 9-10(3-4): 265-88. [In Persian].
  10. Carroll DW. Psychology of language. 5th ed. Belmont, CA: Wadsworth Publishing; 2007.
  11. Owens RE. Language development: An introduction. Upper Saddle River, NJ: Pearson; 2012.
  12. Bunning K, Gooch L, Johnson M. Developing the personal narratives of children with complex communication needs associated with intellectual disabilities: What is the potential of Storysharing? J Appl Res Intellect Disabil 2017; 30(4): 743-56.
  13. Whitehurst GJ, Arnold DS, Epstein JN, Angell AL, Smith M, Fischel JE. A picture book reading intervention in day care and home for children from low-income families. Dev Psychol 1994; 30(5): 679-89.
  14. Newland LA, Gapp SC, Jacobs GM, Reisetter MF, Syed DC, Wu CH. Mothers' beliefs and involvement: links with preschool literacy development. International Journal of Psychology: A Biopsychosocial Approach 2011; 9: 67-90.
  15. Phillips LM, Norris SP, Anderson J. Unlocking the door: Is parents' reading to children the key to early literacy development? Can Psychol 2008; 49(2): 82-8.
  16. Phillips BM, Lonigan CJ. Variations in the home literacy environment of preschool children: A cluster analytic approach. Sci Stud Read 2009; 13(2): 146-74.
  17. Brannon D, Dauksas L, Coleman N, Israelson L, Williams T. Measuring the effect that the partners' dialogic reading program has on preschool children's expressive language. Creative Education 2013; 4(9): 14-7.
  18. Mol SE, Bus AG, de Jong MT. Interactive book reading in early education: A tool to stimulate print knowledge as well as oral language. Rev Educ Res 2009; 79(2): 979-1007.
  19. Hargrave AC, Senechal M. A book reading intervention with preschool children who have limited vocabularies: the benefits of regular reading and dialogic reading. Early Child Res Q 2000; 15(1): 75-90.
  20. Reese E, Sparks A, Leyva D. A review of parent interventions for preschool children's language and emergent literacy. J Early Child Literacy 2010; 10(1): 97-117.
  21. Soto G, Hartmann E, Wilkins DP. Exploring the elements of narrative that emerge in the interactions between an 8-year-old child who uses an AAC device and her teacher. Augment Altern Commun 2006; 22(4): 231-41.
  22. Curenton SM, Craig MJ. Shared-reading versus oral storytelling: Associations with preschoolers' prosocial skills and problem behaviours. Early Child Dev Care 2011; 181(1): 123-46.
  23. Opel A, Ameer SS, Aboud FE. The effect of preschool dialogic reading on vocabulary among rural Bangladeshi children. Int J Educ Res 2009; 48(1): 12-20.
  24. Elmonayer RA. Promoting phonological awareness skills of Egyptian kindergarteners through dialogic reading. Early Child Dev Care 2013; 183(9): 1229-41.
  25. Akodlu G, Ergul C, Duman Y. Dialogic reading: Its effectiveness on receptive and expressive language of children in need of protection. Elementary Education Online 2014; 13(2): 622-39.
  26. Whitehurst GJ, Lonigan CJ. Child development and emergent literacy. Child Dev 1998; 69(3): 848-72.
  27. Newcomer PL, Hammill DD. TOLD-P: 3: Test of Language Development. Austin, TX: Pro-Ed; 1997.
  28. Hassanzadeh S, Minaei A. Adaptation and normalization of the Test of Language Development (TOLD-P: 3) for Persian language children in Tehran. Research on Exceptional Children 2001; 1(2): 119-34. [In Persian].
  29. Kaiser AP, Hancock TB, Cai X, Michael E, Hester PP. Parent-reported behavioral problems and language delays in boys and girls enrolled in head start classrooms. Behavioral Disorders 2000; 26(1): 26-41.
  30. Tomasello M, Farrar MJ. Joint attention and early language. Child Dev 1986; 57(6): 1454-63.
  31. Morgan L, Goldstein H. Teaching mothers of low socioeconomic status to use decontextualized language during storybook reading. J Early Interv 2004; 26(4): 235-52.
  32. Zevenbergen AA, Whitehurst GJ, Zevenbergen JA. Effects of a shared-reading intervention on the inclusion of evaluative devices in narratives of children from low-income families. J Appl Dev Psychol 2003; 24(1): 1-15.
  33. Vygotsky L. Interaction between learning and development. In: Gauvain M, Cole M, editors. Readings on the development of children. New York, NY: Scientific American Book; 2005. p. 34-40.
  34. Hirsh-Pasek K, Adamson LB, Bakeman R, Owen MT, Golinkoff RM, Pace A, et al. The contribution of early communication quality to low-income children's language success. Psychol Sci 2015; 26(7): 1071-83.
  35. Ping MT. Group interactions in dialogic book reading activities as a language learning context in preschool. Learning, Culture and Social Interaction 2014; 3(2): 146-58.
  36. Case R. Intellectual development from birth to adulthood: A neo-Piagetian interpretation. In: Siegler R, editor. Children's thinking: What develops? Hillsdale, NJ: Erlbaum; 1978. p. 37-72.
  37. Simsek ZC, Erdogan NIk. Effects of the dialogic and traditional reading techniques on children's language development. Procedia Soc Behav Sci 2015; 197(Supplement C): 754-8.
  38. Gest SD, Freeman NR, Domitrovich CE, Welsh JA. Shared book reading and children's language comprehension skills: The moderating role of parental discipline practices. Early Child Res Q 2004; 19(2): 319-36.
  39. Alexander R. Towards dialogic teaching: rethinking classroom talk. Cambridge, UK: Dialogos; 2008.
  40. Verhoeven L, Perfetti CA. Introduction to this special issue: Vocabulary growth and reading skill. Scientific Studies of Reading 2011; 15(1): 1–7.
  41. Bojczyk KE, Davis AE, Rana V. Mother-child interaction quality in shared book reading: Relation to child vocabulary and readiness to read. Early Child Res Q 2016; 36(Supplement C): 404-14.
پژوهش در علوم توانبخشی
دوره 13، شماره 2 - شماره پیاپی 2
تیر 1396
صفحه 95-103