نوع مقاله : مقاله پژوهشی اصیل

نویسندگان

• هاله درمیانی طباطبائی ¹
• سالار فرامرزی ²
• فرح نادری ³
• زهرا افتخار صعادی ⁴

¹ دانشجوی دکتری تخصصی، گروه روان‌شناسی و آموزش کودکان استثنایی، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران

² دانشیار مدعو، گروه روان‌شناسی و آموزش کودکان استثنایی، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز و گروه روان‌شناسی و آموزش کودکان با نیازهای خاص، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

³ دانشیار، گروه روان‌شناسی، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران

⁴ استادیار، گروه روان‌شناسی، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران

چکیده

مقدمه: مشکلات اجتماعی، یکی از بارزترین ویژگی‌های کودکان دارای اختلال نقص توجه/ بیش‌فعالی (Attention deficit/hyperactivity disorder یا ADHD) می‌باشد. پژوهش حاضر با هدف مقایسه اثربخشی آموزش والدین مبتنی بر مدل اطلاعات کلامی فیلد و بازی‌ درمانی مبتنی بر تعامل والد- کودک بر افزایش مهارت‌های اجتماعی کودکان دارای ADHD شهر اصفهان انجام شد.مواد و روش‌ها: این مطالعه از نوع کارآزمایی بالینی تصادفی کنترل شده و جامعه آماری شامل 45 کودک 5 تا 6 ساله دارای ADHD و مادرانشان در سال 98-1397 بود. نمونه‌ها به روش هدفمند و در دسترس از مراکز مشاوره و خدمات روان‌شناختی انتخاب شدند و به روش تصادفی در دو گروه آزمایش و یک گروه شاهد قرار گرفتند. به منظور غربالگری کودکان، از پرسش‌نامه علایم مرضی کودکان (4-Child Symptom Inventory یا 4-CSI) و برای جمع‌آوری داده‌ها از پرسش‌نامه مهارت‌های اجتماعی Gresham و Elliott (Social skills rating system یا SSRS) استفاده گردید. داده‌ها با استفاده از آزمون ANCOVA مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته‌ها: در مهارت‌های اجتماعی کودکان دارای ADHD، بین گروه مداخلات مبتنی بر اطلاعات کلامی فیلد و بازی‌های تعاملی والد- کودک با گروه شاهد (0001/0 = P) و همچنین، بین گروه مداخلات مبتنی بر اطلاعات کلامی فیلد و بازی‌های تعاملی (0001/0 = P) تفاوت معنی‌داری وجود داشت. با توجه به میانگین نمرات مهارت‌های اجتماعی، تأثیر بازی‌های تعاملی از مداخلات مبتنی بر اطلاعات کلامی فیلد بیشتر (23/60 = M) و معنی‌دار بود.نتیجه‌گیری: بر اساس نتایج به دست آمده از تحقیق حاضر، آموزش والدین مبتنی بر مدل اطلاعات کلامی فیلد با بازی درمانی مبتنی بر تعامل والد- کودک، می‌تواند منجر به افزایش مهارت‌های اجتماعی کودکان دارای ADHD شود و مشکلات اجتماعی کودک را به حداقل رساند.

کلیدواژه‌ها

• مدل اطلاعات کلامی فیلد
• تعامل والد- کودک
• مهارت‌های اجتماعی
• نقص توجه/ بیش‌فعالی