نوع مقاله : مقاله پژوهشی اصیل

نویسندگان

• آزاده ریاحی ¹
• مهدی رصافیانی ²
• نازیلا اکبر فهیمی ³
• مسعود کریملو ⁴

¹ کارشناس ارشد کاردرمانی، دانشگاه علوم بهزیستی و توان‌بخشی، تهران، ایران

² استادیار، مرکز تحقیقات توان‌بخشی اعصاب اطفال و گروه آموزشی کاردرمانی، دانشگاه علوم بهزیستی و توان‌بخشی، تهران، ایران

³ دانشجوی دکترای تخصصی کاردرمانی، دانشگاه علوم بهزیستی و توان‌بخشی، تهران، ایران

⁴ دکترای تخصصی آمار زیستی، دانشگاه علوم بهزیستی و توان‌بخشی، تهران، ایران

چکیده

مقدمه: تعیین میزان توانایی کودکان فلج مغزی در برنامه‌ریزی درمان و ارایه خدمات حمایتی توسط سازمان‌هایی همچون بهزیستی نقش اساسی و مهمی را بازی می‌کند. سیستم طبقه‌بندی توانایی دستی (Manual ability classification system یا MACS) قسمتی از این مهم را با طبقه‌بندی توانایی دستی کودکان به انجام می‌رساند. این سیستم طبقه‌بندی در ایران به فارسی برگردانیده شده است، ولی نیاز به مطالعه بیشتر دارد. بنابراین هدف از این پژوهش تعیین پایایی تکرار آزمون و پایایی بین ارزیابان نسخه فارسی سیستم MACS از عملکرد دست کودکان فلج مغزی (Cerebral palsy یا CP) بود.مواد و روش‌ها: جهت تعیین پایایی نسخه فارسی MACS، پایایی بازآزمایی و پایایی بین ارزیابان، ابتدا 39 کودک 18-4 سال با میانگین سنی 93/12 بر حسب ماه (16 دختر و 23 پسر با انواع مختلف فلج مغزی) در پنج سطح MACS انتخاب شدند. سپس از هر کودک در حین اجرای 8 فعالیت روزمره مثل غذا خوردن، فیلم تهیه گردید. در نهایت 6 کاردرمانگر با مشاهده این فیلم‌ها سطح MACS را برای هر کودک مشخص نمودند. این امر در دو نوبت به فاصله زمانی چهار هفته تکرار گردید. جهت تجزیه و تحلیل آماری از ضریب همبستگی درون خوشه‌ای (ICC  یا Interclass correlation coefficient) و ضریب کاپای وزنی در نرم‌افزار 16SPSS استفاده گردید. همچنین سطح معنی‌داری معادل 0/05 ≤ P در نظر گرفته شد.یافته‌ها: پایایی بین ارزیابان بسیار بالا بود؛ به گونه‌ای که ضریب همبستگی درون خوشه‌ای (ICC) بین 6 کاردرمانگر در نوبت اول (0/96) و در نوبت دوم (0/95) بالای 0/9 به دست آمد و ضریب کاپای وزنی نیز بالای 0/75 بود که هر دو نشان دهنده میزان توافق عالی است. برای پایایی بازآزمایی، ICC در مورد درمانگران 0/98 به دست آمد و همچنین ضریب کاپای وزنی نیز بالای 0/75 بود که هر دو بیانگر میزان همبستگی بالا بوده‌اند.نتیجه گیری: نسخه فارسی مقیاس MACS از پایایی تکرار آزمون و پایایی بین ارزیابان کافی برخوردار است و می‌توان از آن به عنوان ابزاری مفید و کاربردی در ارزیابی میزان توانایی دستی کودکان فلج مغزی استفاده نمود.کلید واژه‌ها: ابزار، فلج مغزی، پایایی، سیستم طبقه‌بندی توانایی دستی