پژوهش در علوم توانبخشی

درمان آنومیا در بیماران مبتلا به انسفالیت هرپس سیمپلکس: مطالعه تک آزمودنی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی اصیل

نویسندگان

1 کارشناس ارشد، گروه گفتار درمانی، کمیته تحقیقات دانشجویی دانشجویان توانبخشی (تریتا)، دانشکده علوم توانبخشی، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایران

2 استادیار، مرکز اختلالات ارتباطی و گروه گفتار درمانی، دانشکده علوم توانبخشی، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایران

10.48305/jrrs.2021.30372

چکیده

مقدمه: ویروس هرپس سیمپلکس انسفالیت (Herpes simplex encephalitis یا HSE)، شدیدترین و ناتوان‌کننده‌ترین بیماری التهابی سیستم عصبی مرکزی و آنومی یکی از شایع‌ترین اختلالات زبانی در این بیماران است. پژوهش حاضر با هدف مقایسه تأثیر دو روش درمان نامیدن شامل تحلیل ویژگی‌های معنایی (Semantic feature analysis یا SFA) و تحلیل مؤلفه‌های واجی (Phonological components analysis یا PCA) در دو بیمار مبتلا به ویروس HSE با درجات مختلف مشکلات نامیدن، در جهت یافتن بهینه‌ترین درمان انجام شد.
مواد و روش‌ها: این مطالعه از نوع معکوس ABACA تک آزمودنی بود. دو بیمار مبتلا به HSE در بیمارستان کاشانی اصفهان تحت گفتاردرمانی قرار گرفتند. پس از تعیین خط پایه، بیمار اول ابتدا با روش PCA و سپس SFA و بیمار دوم با ترتیب بر عکس درمان شدند. توانایی نامیدن بیماران در دو مرحله خط پایه، دو مرحله درمان و مرحله پیگیری ارزیابی گردید. برای تجزیه و تحلیل هر پنج مرحله، از تحلیل ویژگی‌های دیداری درون و بین‌ موقعیتی شامل تغییر نسبی، تغییر مطلق، میانه، تغییرات میانگین، محفظه ثبات و روند استفاده شد. اندازه اثر درصد داده‌های غیر هم‌پوشان (Percentage of nonoverlapping data یا PND) و درصد داده‌های هم‌پوشان (Percentage of overlapping data یا PND)  در کلمات آموزش دیده نیز محاسبه گردید.
یافته‌ها: تجزیه و تحلیل درون موقعیتی بیمار اول نشان داد که 100 درصد داده‌ها در محفظه ثبات قرار داشت؛ در حالی که در بیمار دوم، همه داده‌ها به جزء فاز B، در محفظه ثبات قرار داشت. تمام جزییات در مورد تجزیه و تحلیل درون موقعیتی هر دو بیمار با توجه به ترتیب درمان روندهای متفاوتی را نشان داد. تغییر بین موقعیتی بیمار اول، PND کل مراحل 100 درصد و بیمار دوم کمتر از 70 درصد را نشان داد. در هر دو بیمار، بهبود ناشی از SFA بیشتر از PCA بود. علاوه بر این، حفظ اثر درمان پس از SFA بیشتر از PCA گزارش شد. ترتیب درمان به شکل ارایه PCA و سپس SFA از نظر آماری مؤثرتر بود.
نتیجه‎ گیری: SFA و PCA به طور بالقوه می‌توانند توانایی نامیدن بیماران مبتلا به HSE دارای اختلال نامیدن را بهبود بخشند. هر دو درمان تأثیر قابل توجهی در افزایش نمرات نامیدن دارند. در ترتیب ارایه برنامه درمانی به شکل SFA و سپس PCA، حفظ کمتری در نمرات نامیدن مشاهده شد. از سوی دیگر، ارایه درمان به شکل معکوس (PCA و سپس SFA)، ارتقای بسیار خوبی در امتیازات نامیدن نشان داد و همچنین، اثر درمان بیشتر حفظ گردید.

کلیدواژه‌ها

  1. Soares-Ishigaki E, Cera M, Pieri A, Ortiz K. Aphasia and herpes virus encephalitis: A case study. Sao Paulo Med J 2012; 130: 336-41.
  2. Raridhoseini F, Zamani A, Khademi M. Report of a patient with behavioral disturbance and personality change due to herpetic encephalitis. J Fundam Ment Health 2012; 14(55): 5-220. [In Persian].
  3. Frisch S, Thiel F, Marschhauser A, Villringer A, Horstmann A, Schroeter ML. Identifying neural correlates of memory and language disturbances in herpes simplex encephalitis: A voxel-based morphometry (VBM) study. J Neurol 2015; 262(3): 563-9.
  4. Pewter SM, Williams WH, Haslam C, Kay JM. Neuropsychological and psychiatric profiles in acute encephalitis in adults. Neuropsychol Rehabil 2007; 17(4-5): 478-505.
  5. Hokkanen L, Launes J. Neuropsychological sequelae of acute-onset sporadic viral encephalitis. Neuropsychol Rehabil 2007; 17(4-5): 450-77.
  6. Baratelli E, Laiacona M, Capitani E. Language disturbances associated to insular and entorhinal damage: Study of a patient affected by herpetic encephalitis. Neurocase 2015; 21(3): 299-308.
  7. Muench J, Verdieck A, Lopez-Vasquez A, Newell M. Crossing diagnostic borders: herpes encephalitis complicated by cultural and language barriers. J Am Board Fam Pract 2001; 14(1): 46-50.
  8. Hokkanen L, Launes J. Cognitive recovery instead of decline after acute encephalitis: A prospective follow up study. J Neurol Neurosurg Psychiatry 1997; 63(2): 222-7.
  9. Kapur N, Barker S, Burrows EH, Ellison D, Brice J, Illis LS, et al. Herpes simplex encephalitis: long term magnetic resonance Imaging and neuropsychological profile. J Neurol Neurosurg Psychiatry 1994; 57(11): 1334-42.
  10. Utley TF, Ogden JA, Gibb A, McGrath N, Anderson NE. The long-term neuropsychological outcome of herpes simplex encephalitis in a series of unselected survivors. Neuropsychiatry Neuropsychol Behav Neurol 1997; 10(3): 180-9.
  11. Del Grosso DN, Farina E, Calabrese E, Pinardi G, Imbornone E, Mariani C. Frontal impairment and confabulation after herpes simplex encephalitis: A case report. Arch Phys Med Rehabil 2002; 83(3): 423-6.
  12. Massaro M, Tompkins CA. Feature analysis for treatment of communication disorders in traumatically brain-injured patients: An efficacy study. Clinical aphasiology 1994; 22: 245-56.
  13. Ochipa C, Maher LM, Raymer AM. Semantically based treatment of anomia. J Clin Exp Neuropsychol 1993; 15(1): 46.
  14. Coelho CA, McHugh RE, Boyle M. Semantic feature analysis as a treatment for aphasic dysnomia: A replication. Aphasiology 2000; 14(2): 133-42.
  15. Collins AM, Loftus EF. A spreading-activation theory of semantic processing. Psychol Rev 1975; 82(6): 407-28.
  16. Leonard C, Rochon E, Laird L. Treating naming impairments in aphasia: Findings from a phonological components analysis treatment. Aphasiology 2008; 22(9): 923-47.
  17. Sadeghi Z, Baharloei N, Moddarres Zadeh A, Ghasisin L. Comparative effectiveness of Semantic Feature Analysis (SFA) and Phonological Components Analysis (PCA) for anomia treatment in persian speaking patients with aphasia. Iranian Rehabilitation Journal 2017; 15(3): 259-68.
  18. Miceli G, Amitrano A, Capasso R, Caramazza A. The treatment of anomia resulting from output lexical damage: Analysis of two cases. Brain Lang 1996; 52(1): 150-74.
  19. Nettleton J, Lesser R. Therapy for naming difficulties in aphasia: Application of a cognitive neuropsychological model. J Neurolinguistics 1991; 6(2): 139-57.
  20. Nilipour R, Pourshahbaz A, Ghoreyshi ZS. Reliability and validity of bedside version of Persian WAB (P-WAB-1). Basic Clin Neurosci 2014; 5(4): 253-8.
  21. Krishef CH. Fundamental approaches to single subject design and analysis. Melbourne, FL: Robert E Krieger Publishing Co; 1991.
  22. Ghasisin L, Yadegari F, Rahgozar M, Nazari A, Rastegarianzade N. A new set of 272 pictures for psycholinguistic studies: Persian norms for name agreement, image agreement, conceptual familiarity, visual complexity, and age of acquisition. Behav Res Methods 2015; 47(4): 1148-58.
  23. Boyle M, Coelho C. Application of semantic feature analysis as a treatment for aphasic dysnomia. Am J Speech Lang Pathol 1995; 4: 94-8.
  24. Lane JD, Gast DL. Visual analysis in single case experimental design studies: brief review and guidelines. Neuropsychol Rehabil 2014; 24(3-4): 445-63.
  25. Scruggs TE, Mastropieri MA, Casto G. The quantitative synthesis of single-subject research: Methodology and validation. Remedial Spec Educ 1987; 8(2): 24-33.
  26. Parker RI, Vannest KJ, Davis JL. Effect size in single-case research: A review of nine nonoverlap techniques. Behav Modif 2011; 35(4): 303-22.
  27. Boyle M. Semantic feature analysis treatment for anomia in two fluent aphasia syndromes. Am J Speech Lang Pathol 2004; 13(3): 236-49.
  28. Maddy KM, Capilouto GJ, McComas KL. The effectiveness of semantic feature analysis: an evidence-based systematic review. Ann Phys Rehabil Med 2014; 57(4): 254-67.
  29. van HS, Angwin A, McMahon K, Copland D. A comparison of semantic feature analysis and phonological components analysis for the treatment of naming impairments in aphasia. Neuropsychol Rehabil 2013; 23(1): 102-32.
  30. Mazzocchi F, Vignolo LA. Localisation of lesions in aphasia: clinical-CT scan correlations in stroke patients. Cortex 1979; 15(4): 627-53.
  31. Brust JC, Shafer SQ, Richter RW, Bruun B. Aphasia in acute stroke. Stroke 1976; 7(2): 167-74.
  32. Howard D, Patterson K, Franklin S, Orchard-lisle V, Morton J. The facilitation of picture naming in aphasia. Cogn Neuropsychol 1985; 2(1): 49-80.
  33. Neumann Y. A case series comparison of semantically focused vs. phonologically focused cued naming treatment in aphasia. Clin Linguist Phon 2018; 32(1): 1-27.
  34. Boyle M. Semantic feature analysis treatment for aphasic word retrieval impairments: What's in a name? Top Stroke Rehabil 2010; 17(6): 411-22.
  35. Efstratiadou EA, Papathanasiou I, Holland R, Archonti A, Hilari K. A systematic review of semantic feature analysis therapy studies for aphasia. J Speech Lang Hear Res 2018; 61(5): 1261-78.
  36. Haentjens K, Auclair-Ouellet Nm. Naming gains and within-intervention progression following semantic feature analysis (SFA) and phonological components analysis (PCA) in adults with chronic post-stroke aphasia. Aphasiology 2021; 35(8): 1024-47.
  37. Fillingham JK, Sage K, Lambon Ralph MA. The treatment of anomia using errorless learning. Neuropsychol Rehabil 2006; 16(2): 129-54.
  38. Raymer AM, McHose B, Smith KG, Iman L, Ambrose A, Casselton C. Contrasting effects of errorless naming treatment and gestural facilitation for word retrieval in aphasia. Neuropsychol Rehabil 2012; 22(2): 235-66.
  39. Thomas M. Brain plasticity and education. Educational Neuroscience 2012; 8: 142-56.
  40. Maher LM, Raymer AM. Management of anomia. Top Stroke Rehabil 2004; 11(1): 10-21.
  41. Martin N, Fink RB, Renvall K, Laine M. Effectiveness of contextual repetition priming treatments for anomia depends on intact access to semantics. J Int Neuropsychol Soc 2006; 12(6): 853-66.
  42. Levelt WJ, Roelofs A, Meyer AS. A theory of lexical access in speech production. Behav Brain Sci 1999; 22(1): 1-38.
  43. Edmonds LA, Nadeau SE, Kiran S. Effect of Verb Network Strengthening Treatment (VNeST) on lexical retrieval of content words in sentences in persons with aphasia. Aphasiology 2009; 23(3): 402-24.
  44. Wambaugh JL, Martinez AL. Effects of modified response elaboration training with apraxic and aphasic speakers. Aphasiology 2000; 14(5-6): 603-17.
  45. Drew RL, Thompson CK. Model-based semantic treatment for naming deficits in aphasia. J Speech Lang Hear Res 1999; 42(4): 972-89.
پژوهش در علوم توانبخشی
دوره 17، شماره 1 - شماره پیاپی 1
فروردین 1400
صفحه 134-144