نوع مقاله : مقاله پژوهشی اصیل

نویسندگان

• طیبه روغنی ¹
• گیتی ترکمان ²
• شفیعه موثقی ³
• مهدی هدایتی ⁴
• بابک گوشه ⁵

¹ کارشناسی ارشد، گروه فیزیوتراپی، دانشکده علوم پزشکی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

² استاد، گروه فیزیوتراپی، دانشکده علوم پزشکی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

³ استادیار، روماتولوژیست، بیمارستان ولی‌عصر، دانشگاه علوم پزشکی تهران، تهران، ایران

⁴ استادیار، مرکز تحقیقات پیشگیری و درمان چاقی، پژوهشکده غدد درون‌ریز و متابولیسم، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات درمانی شهید بهشتی، تهران، ایران

⁵ دانشیار، گروه فیزیوتراپی، دانشگاه بهزیستی وعلوم توانبخشی، تهران، ایران

چکیده

مقدمه: با افزایش سن، سطوح هورمون‌های آنابولیک کاهش می‌یابد که زمینه‌ساز بسیاری از تغییراتی است که با افزایش سن در ترکیبات بدنی رخ می‌دهد. افزایش فعالیت بدنی می‌تواند در جبران کاهش هورمون در افراد مسن مورد توجه قرار گیرد. هدف از این مطالعه، بررسی تأثیر برنامه پیاده‌روی تحت بیشینه مقاومتی بر پارامترهای ترکیب بدنی و هورمون‌های استرادیال، پروژسترون و کورتیزول در زنان یائسه بود. مواد و روش‌ها: مطالعه حاضر از نوع کارآزمایی بالینی- تصادفی بود که روی 27 زن یائسه استئوپروتیک انجام شد. نمونه‌ها به صورت تصادفی در 3 گروه راه رفتن ساده روی تردمیل (8 نفر)، راه رفتن با جلیقه وزنه‌دار روی تردمیل (9 نفر) و شاهد (10 نفر) قرار گرفتند. پروتکل تمرین شامل 6 هفته برنامه راه رفتن تحت بیشینه با شدت 60-50 درصد ضربان قلب ذخیره، 3 بار در هفته و هر جلسه 30 دقیقه بود. در گروه جلیقه‌دار، افراد یک جلیقه وزنه‌دار (4 تا 8 درصد وزن بدن) می‌پوشیدند. متغیرهای ترکیب بدنی (نمایه توده بدن، توده چربی و توده غیر چربی) و سطوح هورمون‌های استرادیال، پروژسترون و کورتیزول قبل و بعد از 6 هفته اندازه‌گیری شد. یافته‌ها:کاهش توده چربی و افزایش توده غیر چربی در گروه جلیقه وزنه‌دار معنی‌دار بود (به ترتیب 027/0 = P و 005/0 = P). ارتباط بین توده چربی و توده غیر چربی در گروه‌های تمرینی معنی‌دار بود (به ترتیب 01/0 = P و 05/0 =P )؛ در حالی که بعد از 6 هفته سطح استرادیال و پروژسترون در سه گروه تغییر معنی‌داری نداشت. هورمون کورتیزول در گروه‌های تمرین کاهش معنی‌داری یافت، اما ارتباط معنی‌داری بین تغییرات سه هورمون به دست نیامد (05/0 < P). نتیجه‌گیری: در هر دو گروه تمرین با وجود این که ارتباط معنی‌دار بین متغیرهای ترکیب بدنی به دست آمد، اما اضافه کردن بار خارجی منجر به بهبودی بیشتری در سطح پارامترهای ترکیب بدنی گردید؛ در حالی که کورتیزول کاهش معنی‌داری نسبت به پایه در هر دو گروه تمرین داشت، اما تنها در گروه راه رفتن ساده روی تردمیل نسبت به کنترل معنی‌دار شد و به لحاظ سطح هورمون‌های آنابولیک اضافه کردن بار خارجی در مدت 6 هفته منجر به تغییرات معنی‌دار نشد. کلید واژه‌ها: پیاده‌روی مقاومتی، زنان یائسه، ترکیب بدنی، استرادیال، پروژسترون، کورتیزول