نوع مقاله : مقاله پژوهشی اصیل

نویسندگان

• سیده سمیه جلیل آبکنار ¹
• محمد عاشوری ²
• گیتا موللی ³

¹ دانشجوی کارشناسی ارشد روان‌شناسی و آموزش کودکان استثنایی، دانشگاه علوم بهزیستی و توان‌بخشی، تهران، ایران

² دانشجوی دکتری روان‌شناسی تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد رودهن، رودهن، ایران

³ دکترای روان‌شناسی و آموزش کودکان استثنایی، عضو هیأت علمی دانشگاه علوم بهزیستی و توان‌بخشی، تهران، ایران

چکیده

مقدمه: مطالعات گسترده‌ای در مورد اثربخشی آموزش راهبردهای شناختی در دانش‌آموزان با ناتوانی یادگیری انجام شده است، اما در مورد تأثیر آموزش این راهبردها در دانش‌آموزان کم‌توان ذهنی مطالعات کمی وجود دارد. هدف از این بررسی، تعیین میزان اثر آموزش راهبردهای شناختی در بهبود مهارت‌های حل مسأله ریاضی در دانش‌آموزان کم‌توان ذهنی پایه سوم راهنمایی در شهرستان‌های استان تهران بود.مواد و روش‌ها: پژوهش حاضر یک مطالعه آزمایشی با طرح پیش‌آزمون- پس‌آزمون با گروه شاهد بود. 30 دانش‌آموز دختر پایه سوم راهنمایی کم‌توان ذهنی در این پژوهش شرکت داشتند که به روش خوشه‌ای چند مرحله‌ای از مدارس استثنایی شهرستان‌های تهران انتخاب شدند. این دانش‌آموزان به صورت تصادفی به دو گروه 15 نفری تقسیم شدند (یک گروه آزمایش و یک گروه شاهد). پس از توزیع تصادفی دانش‌آموزان در گروه آزمایش و شاهد، برای دانش‌آموزان گروه آزمایشی طی 15جلسه از آموزش راهبردهای شناختی استفاده شد و به دانش‌آموزان گروه شاهد آموزش راهبردها ارایه نشد. برای ارزیابی میزان هوش‌بهر گروه‌های مورد مطالعه از آزمون هوشی Wechsler's subtests و برای ارزیابی میزان پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان از آزمون معلم ساخته برای بهبود مهارت‌های حل مسأله ریاضی استفاده شد. داده‌های به دست آمده با استفاده از آمار توصیفی (میانگین، انحراف معیار و جدول فراوانی) و آزمون t تجزیه و تحلیل شد.یافته‌ها: میانگین نمرات آزمون حل مسأله ریاضی گروه راهبرد شناختی به طور معنی‌داری بیشتر از گروه شاهد بود (0/001 > P). این مداخله باعث افزایش میانگین نمرات گروه آزمایش در حل مسأله ریاضی نسبت به گروه شاهد شد.نتیجه گیری: یکی از حوزه‌های شناختی که دانش‌آموزان کم‌توان ذهنی در آن دچار اشکال هستند، حل مسأله ریاضی می‌باشد. آموزش راهبرد شناختی باعث بهبود مهارت حل مسأله ریاضی دانش‌آموزان کم‌توان ذهنی می‌شود. با توجه به نتایج این پژوهش می‌توان عنوان کرد که اثربخشی آموزش راهبرد شناختی بر مهارت حل مسأله ریاضی بیشتر از گروه شاهد بوده است.کلید واژه‌ها: راهبرد شناختی، حل مسأله ریاضی، کم‌توان ذهنی