نوع مقاله : مقاله پژوهشی اصیل

نویسندگان

• سمانه علی آبادی ¹
• نیکتا حاتمی زاده ²
• روشنک وامقی ³
• انوشیروان کاظم نژاد ⁴

¹ کارشناس ارشد مدیریت توانبخشی، معاونت تحقیقات و فناوری دانشگاه علوم پزشکی بیرجند، بیرجند، ایران

² دانشیار، مرکز تحقیقات توان‌بخشی اعصاب اطفال، گروه مدیریت توان‌بخشی، دانشگاه علوم بهزیستی و توان‌بخشی، تهران، ایران

³ دانشیار، مرکز تحقیقات توانبخشی اعصاب اطفال، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، تهران، ایران

⁴ استاد، آمار زیستی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

چکیده

مقدمه: والدین کودکان معلول با بردن منظم فرزند خود به جلسات توان‌بخشی نقش بسزایی در موفقیت برنامه درمان فرزندشان ایفا می‌کنند، اما همه والدین به طور منظم فرزند خود را طبق وقت قبلی برای شرکت در جلسات توان‌بخشی به مراکز نمی‌برند. هدف از انجام این مطالعه، تعیین موانع پیش روی والدین در بردن منظم کودکان خود به جلسات توان‌بخشی بود. مواد و روش‌ها: در مطالعه مقطعی حاضر با والدین 92 نفر از کودکان دچار معلولیت که در مراکز سرپایی کاردرمانی، گفتاردرمانی و فیزیوتراپی شهر بیرجند خدمات توان‌بخشی دریافت می‌کردند، مصاحبه شد. این مصاحبه بر اساس پرسش‌نامه محقق ساخته متشکل از سؤالات باز و بسته صورت گرفت. روایی پرسش‌نامه با کسب نظر 11 نفر از صاحب‌نظران و محاسبه نسبت روایی محتوایی به روش Lawshe، 73/0 تأیید شده بود و پایایی آن بر اساس نتایج آزمون- باز آزمون، 89/0 بود. داده‌های جمع‌آوری شده به کمک نرم‌افزار SPSS نسخه 16 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. بر حسب مورد از آزمون‌های 2c، Independent t و یا Fisher exact test استفاده شد. مقدار 05/0 > P به عنوان سطح معنی‌داری تفاوت‌ها در نظر گرفته شد. یافته‌ها: 44 نفر (8/47 درصد) از والدین به طور مرتب فرزند خود را برای شرکت در جلسات توان‌بخشی به مراکز می‌آوردند. بر اساس پاسخ والدین به سؤالات بسته پرسش‌نامه، از میان 28 مانع بالقوه مورد سؤال، "هزینه زیاد خدمات توان‌بخشی"، "فاصله زیاد خانه تا مرکز توان‌بخشی"، "دشواری حمل کودک به مرکز توان‌بخشی"، "شرایط بد آب و هوایی در فصولی از سال" و "فرصت کافی نداشتن" به ترتیب بیشترین ممانعت را برای حضور منظم در جلسات درمان ایجاد کرده بودند. در بررسی ارتباط بین مواجهه با هر یک از 28 مانع مورد سؤال با حضور منظم در جلسات توان‌بخشی، تنها بین محدودیت ساعات کار مراکز توان‌بخشی و حضور منظم در جلسات توان‌بخشی ارتباط آماری معنی‌داری به دست آمد (879/0-037/0 = Cl، 181/0 = OR، 02/0 = P). نتیجه‌گیری:  با توجه به اثرات مثبت حضور منظم در جلسات توان‌بخشی بر پیشرفت کودکان معلول و با در نظر گرفتن نتایج حاصل از این پژوهش، انجام پژوهش‌های مداخله‌ای توصیه می‌گردد که طی آن اثر رفع هر یک از موانع فوق بر پیروی والدین از توصیه درمانگران جهت حضور منظم در جلسات توان‌بخشی مورد بررسی قرار گیرد. کلید واژه ها: موانع پیروی، حضور منظم، جلسات توان‌بخشی، کودکان معلول