نوع مقاله : مقاله پژوهشی اصیل

نویسندگان

• سوسن صالحی ¹
• علی جهان ²
• نگین صالحی ³
• مریم مقدم سلیمی ⁴
• لیلا قائدلو ⁵
• کلثوم صفری ⁵

¹ مربی، عضو هیأت علمی، گروه گفتار درمانی، دانشکده توان بخشی، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی تبریز، تبریز، ایران

² دانشجوی دکتری علوم شناختی، عضو هیأت علمی، دانشکده توان بخشی، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی تبریز، تبریز، ایران

³ مربی، گروه شنوایی شناسی، دانشکده توان بخشی، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی تبریز، تبریز، ایران

⁴ دانشجوی دکتری علوم اعصاب شناختی، گروه روان شناسی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

⁵ کارشناس، گروه گفتار درمانی، دانشکده توان بخشی، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی تبریز، تبریز، ایران

چکیده

مقدمه: زمان آغاز واکداری به عنوان یک سرنخ صوتی معتبر جهت افتراق همخوان‌های انسدادی واکدار و بی‌واک شناخته شده است و می‌‌تواند جهت توصیف یا طبقه‌بندی طیفی از اختلالات رشدی، عصبی- حرکتی و یا زبانی مورد استفاده قرار گیرد. مقادیر هنجار این متغیر در زبان‌های متفاوتی استخراج شده و در این مطالعه نیز مقادیر زمان آغاز واکداری در زبان فارسی (گویش معیار) به دست آمد.مواد و روش‌ها: در مطالعه توصیفی- تحلیلی 4 گوینده فارسی زبان که به صورت ساده و در دسترس انتخاب شده بودند، پس از خواندن 42 تک کلمه فارسی که با همخوان‌های انسدادی آغاز می‌شد، در دو مرحله آن‌ها را تکرار کرده و صدایشان ضبط شد. سپس با نرم‌افزار Praat، مقادیر میانگین برای زمان آغاز واکداری با تحلیل طیف صوتی و موج شکل صوتی بر حسب میلی‌ثانیه محاسبه گردید. تفاوت‌های جنسی و نیز تأثیر واکه‌ها بر زمان آغاز واکداری بررسی شد.یافته‌ها: بین مردان و زنان فارسی زبان تفاوت معنی‌داری در زمان آغاز واکداری وجود نداشت (05/0 < P). ارتباط معنی‌داری بین جایگاه تولید همخوان (05/0 > P) با زمان آغاز واکداری وجود داشت. میانگین و انحراف معیار مقادیر زمان آغاز واکداری برای واج‌های /b/، /p/، /t/، /d/، /k/، /g/ و /G/ به ترتیب برابر با (7/12) 41/12، (1/18) 27/78، (9/20) 44/89، (8/9) 63/16، (20) 73/100، (1/9) 34/30 و (69/8) 98/23 و برای دو واج‌گونه [ɟ]، [c] به ترتیب برابر با (7/7) 6/33 و (18) 13/103 میلی‌ثانیه بود.نتیجه‌گیری: در زبان فارسی (گویش معیار)، جنسیت کاربران زبان فارسی تأثیری بر زمان آغاز واکداری همخوان‌های انسدادی آن‌ها نداشت. هر چند واکه‌های پسین و باز و جایگاه تولید، مقدار زمان آغاز واکداری را افزایش می‌داد. زمان آغاز واکداری همخوان‌های انسدادی بی‌واک در دامنه «تأخیر واکداری طولانی» قرار داشته و دمشی محسوب می‌شوند و همخوان‌های انسدادی واکدار در دامنه «تأخیر واکداری کوتاه» قرار دارند.کلید واژه‌ها: زمان آغاز واکداری، زبان فارسی، همخوان، واکه