پژوهش در علوم توانبخشی

اثربخشی بسته توان‌بخشی بر مبنای کارکرد اجرایی بر نشانه‌های رفتار کودک در کلاس، مشارکت و همکاری گروهی، نگرش به طرف مراجع قدرت کودکان مبتلا به نقص توجه/ بیش‌فعالی دبستانی: کارآزمایی بالینی تصادفی کنترل شده مقدماتی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی اصیل

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری تخصصی، گروه روان‌شناسی تربیتی، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران

2 استاد، گروه روان‌شناسی، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

3 استادیار، گروه روان‌شناسی کودکان با نیازهای خاص، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

4 استادیار، گروه روان‌شناسی بالینی، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران

10.22122/jrrs.v16i0.3532

چکیده

مقدمه: اختلال نقص توجه/‌ بیش‌فعالی (Attention Deficit/Hyperactivity Disorder یا ADHD) در اثر نقص در کارکرد دستگاه عصبی مرکزی به وجود می‌آید و بر همه فعالیت‌های زندگی فرد تأثیر می‌‌گذارد. پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی بسته توان‌بخشی بر مبنای کارکرد اجرایی بر نشانه‌های رفتار کودک در کلاس، مشارکت و همکاری گروهی، نگرش به طرف مراجع قدرت کودکان مبتلا به ADHD دبستانی انجام گردید..مواد و روش‌ها: این مطالعه از نوع کارآزمایی بالینی تصادفی همراه با گروه شاهد بود. از کودکان دبستانی مبتلا به ADHD مراجعه‌کننده به مراکز بهداشت و کلینیک‌های شهر اصفهان، 30 نفر به روش هدفمند انتخاب و به صورت تصادفی به دو گروه آزمایش و شاهد تقسیم شدند. گروه آزمایش طی 11 جلسه دو ساعته، تحت آموزش با بسته آموزشی Dawson و Guare (رفتار آماج، مشخص کردن هدف با توجه به رفتار، تعیین گام‌های رسیدن به هدف، نظارت، ارزیابی فرایند، حذف تدریجی نظارت) قرار گرفتند. گروه شاهد با توافق کودک و والدین هیچ روند درمانی موازی در طی انجام پژوهش نداشتند. رفتار کودک در کلاس، مشارکت و همکاری گروهی و نگرش به طرف مراجع قدرت به وسیله پرسش‌نامه اختلال کم‌توجهی و بیش‌فعالی Connor ارزیابی گردید. داده‌ها با استفاده از روش Mixed ANOVA مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته‌ها: بسته‌ آموزشی Dawson و Guare تأثیر معنی‌داری بر رفتار کودک در کلاس، مشارکت و همکاری گروهی و نگرش به طرف مراجع قدرت در کودکان مبتلا به ADHD داشت (001/0 > P در تمام متغیرهای مذکور).نتیجه‎گیری: بر اساس نتایج به دست آمده، بسته‌ آموزشی Dawson و Guare می‌تواند بر بهبود نشانه‌های رفتار کودک در کلاس، مشارکت و همکاری گروهی و نگرش به طرف مراجع قدرت کودکان مبتلا به ADHD مؤثر باشد

کلیدواژه‌ها

  1. American Psychiatric Association. Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders: DSM-V. Arlington, VA: American Psychiatric Association; 2013.
  2. Saeidmanesh M, Demehri F, Jafari Nodushan M. Functional family therapy on impulsive behavior and social skills in children with attention deficit/ hyperactivity disorder. Middle Eastern Journal of Disability Studies 2019; 9: 25. [In Persian].
  3. Hosseinkhanzadeh AA. Specific methods of assessment and teaching social skills in children with attention deficit / hyperactivity disorder. Journal of Exeptional Education 2013; 8(121): 23-41. [In Persian].
  4. Luo Y, Weibman D, Halperin JM, Li X. A review of heterogeneity in attention deficit/hyperactivity disorder (ADHD). Front Hum Neurosci 2019; 13: 42.
  5. Dawson P, Guare R. Executive Skills in Children and Adolescents, Second Edition: A Practical Guide to Assessment and Intervention. 2nd ed. New York, NY: The Guilford Press; 2014.
  6. Dagenais E, Rouleau I, Tremblay A, Demers M, Roger E, Jobin C, et al. Role of executive functions in prospective memory in multiple sclerosis: Impact of the strength of cue-action association. J Clin Exp Neuropsychol 2016; 38(1): 127-40.
  7. Bayrami M, abdollahi E, Hashemi nosrat abad T. The Effectiveness of parent management training on improvement of attention deficit hyperactivity disorder in children with epilepsy: Single subject study. Razi J Med Sci 2017; 24(157): 90-8. [In Persian].
  8. Azizian M. Educational interventions in executive functions in children with cognitive disabilities. Exceptional Education 2018; 1(150): 63-71. [In Persian].
  9. Khoushabi K, Ghadiri F, Jazayeri AR. A study on the effectiveness of parent management training based on Iranian culture in decreasingadhd symptoms in comparison with medication. Journal of Family Research 2006; 2(7): 269-83. [In Persian].
  10. Kazemi MR, Mohammadi MR, Akhondzadeh SH. amantadine or methylphenidate comparison between the effectiveness among children and adolescents with attention deficit hyperactivity disorder. Ebnesina 2011; 14(3): 10-6. [In Persian].
  11. Madani SS, Alizadeh H, Farrokhi NA, Hakimi Rad E. Development of an executive functions (response inhibition, updating, sustained attention) program and examining its effectiveness on symptoms amelioration in children with attention deficit/hyperactivity disorder. Psychology of Exceptional Individuals 2017; 7(26): 1-25. [In Persian].
  12. Landreth GL, Bratton S. Child-Parent Relationship Therapy (CPRT): A 10-session filial therapy model. New York, NY: Routledge; 2005.
  13. Noorani Jurjadeh S R, Mashhadi A, Tabibi Z, Kheirkhah F. Effectiveness of executive functions training based on daily life on executive functioning in children with attention deficit/ hyperactivity disorder. Adv Cogn Sci 2016; 18 (1) :68-78. [In Persian].
  14. Isaac S, Michael WB. Handbook in research and evaluation: a collection of principles, methods, and strategies useful in the planning, design, and evaluation of studies in education and the behavioral sciences. Trans. Delavar A. 4th ed. Tehran, Iran: Arasbaran Publishing House; 2011. [In Persian].
  15. Shahim S, Mehr Angiz L, Yousefi F. Prevalence of attention deficit hyperactivity disorder in a group of elementary school children. Iran J Pediatr 2007; 17(2 Suppl): 211-6. [In Persian].
  16. Shuai L, Daley D, Wang YF, Zhang JS, Kong YT, Tan X, et al. Executive function training for children with attention deficit hyperactivity disorder. Chin Med J (Engl) 2017; 130(5): 549-58.
  17. Malekpour M, Farnoush Kavianpour MA, Abedi A. Efficacy of executive functions training (response inhibition) on the attention of preschool children with developmental coordination disorder: a single-subject research. J Res Behav Sci 2013; 11(2): 108-20. [In Persian].
  18. Karamshahi A, Abedi A, Yarmohamadian A. Development of executive function in adhd preschool and primary schoolchildren course (5 - 12) years of age in isfahan. Adv Cogn Sci 2014; 16(1): 58-66. [In Persian].
  19. Klassen AF, Miller A, Fine S. Health-related quality of life in children and adolescents who have a diagnosis of attention-deficit/hyperactivity disorder. Pediatrics 2004; 114(5): e541-e547.
  20. Khorasani Zadeh Gazaki A, Bahrami H, Ahadi H. Effectiveness of working memory training on increasing the attention of children with attention-deficit / hyperactivity. Journal of Psychological Science 2020; 19(88): 503-9. [In Persian].
پژوهش در علوم توانبخشی
دوره 16، شماره 1 - شماره پیاپی 1
فروردین 1399
صفحه 216-223