نوع مقاله : مقاله پژوهشی اصیل

نویسندگان

• سمانه مصطفوی ¹
• مرضیه سعیدی ²
• حسین حیدری ¹

¹ مرکز تحقیقات بازتوانی قلب و عروق، پژوهشکده قلب و عروق، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایران

² فیزیوتراپیست، بیمارستان فاطمه الزهرا (س) نجف‌آباد، مدیریت درمان تأمین اجتماعی، دانشکده علوم توان‌بخشی، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایران

چکیده

مقدمه: کیفیت زندگی به عنوان یک شاخص مهم در بررسی میزان تأثیر مداخلات در بیماری‌های قلبی- عروقی است. بهبود کیفیت زندگی یکی از اهداف مهم بیمار برای شرکت در برنامه بازتوانی قلبی می‌باشد. در ایران در زمینه تأثیر بازتوانی قلبی بر کیفیت زندگی بیماران قلبی مطالعات کافی صورت نگرفته است. هدف این مطالعه، بررسی تأثیر بازتوانی قلبی بر کیفیت زندگی بیماران قلبی- عروقی بود.مواد و روش‌ها: در این مطالعه نیمه تجربی گذشته‌نگر، پرونده 100 نفر از بیماران قلبی مراجعه‌کننده به مرکز تحقیقات قلب و عروق اصفهان به روش تصادفی ساده بررسی شد. اطلاعات دموگرافیک شامل اندازه قد، وزن و محیط شکم افراد مورد بررسی قرار گرفت. جهت تعیین ریسک بیماران و تدوین برنامه ورزشی قبل از شروع بازتوانی، تست ورزش و اکوکاردیوگرافی انجام شد و ظرفیت ورزشی و کسر تخلیه بطن چپ محاسبه گردید. شدت ورزش بیماران بر اساس 60 تا 80 درصد حداکثر ضربان قلب به دست آمده در تست ورزش تعیین می‌شد. برای تعیین نمره کیفیت زندگی بیماران، پرسش‌نامه استاندارد شده کیفیت زندگی 36-SF توسط فرد آموزش‌دیده برای بیماران تکمیل شد. 24 جلسه برنامه بازتوانی، هر جلسه شامل گرم کردن، ورزش هوازی، سرد کردن و آرام‌سازی همراه با ارایه رژیم غذایی و 8 جلسه آموزش بیمار در خصوص کاهش عوامل خطر، تحت نظارت تیم بازتوانی انجام ‌گرفت. در پایان دوره بازتوانی همه آزمون‌ها، آزمایش‌ها و اندازه‌گیری‌ها تکرار ‌شدند. کلیه اطلاعات از پرونده بیماران استخراج گردید و بر اساس گروه سنی (زیر 65 سال و 65 سال به بالا) و جنسیت توسط نرم‌افزار 12SPSS و با آزمون Independent t-test آنالیز شد. همچنین برای مقایسه نمره کیفیت زندگی بیماران قبل و بعد از بازتوانی از آزمون Paired t-test استفاده ‌شد. یافته‌ها: پس از بازتوانی قلبی، کیفیت زندگی بیماران از نظر بعد فیزیکی شامل عملکرد فیزیکی (002/0 = P)، محدودیت وظایف به علت مشکلات فیزیکی (001/0 > P)، درد (01/0 = P) و نیز سرزندگی (001/0 = P)، بهبود معنی‌داری داشت. تفاوت معنی‌داری در کیفیت زندگی افراد بالای 65 سال و زیر 65 سال مشاهده نشد (05/0 = P)، ولی کیفیت زندگی زنان نسبت به مردان از نظر عملکرد فیزیکی (03/0 = P) و سلامت روحی (02/0 = P) بهبود بیشتری داشت و در سایر موارد تفاوت معنی‌دار نبود (05/0 = P).نتیجه گیری: نتایج این مطالعه نشان داد که بازتوانی قلبی جامع موجب بهبود کیفیت زندگی بیماران قلبی به ویژه در زنان می‌شود و افراد مسن به اندازه سایر افراد از بازتوانی قلبی سود می‌برند.کلید واژه‌ها: کیفیت زندگی، بیماران قلبی- عروقی، بازتوانی قلبی