نوع مقاله : مقاله پژوهشی اصیل

نویسندگان

• عباس مهوش ورنوسفادرانی ¹
• نرگس ادیب سرشکی ²
• گیتا موللی ³

¹ دانشجوی کارشناسی ارشد روان‌شناسی و آموزش کودکان استثنایی، دانشکده علوم رفتاری، دانشگاه علوم بهزیستی و توان‌بخشی، تهران، ایران

² مربی، عضو هیأت علمی، گروه روان‌شناسی و آموزش کودکان استثنایی، دانشکده علوم رفتاری، دانشگاه علوم بهزیستی و توان‌بخشی، تهران، ایران

³ مربی، عضو هیأت علمی، گروه روان‌شناسی و آموزش کودکان استثنایی، مرکز تحقیقات توان‌بخشی اعصاب اطفال، دانشگاه علوم بهزیستی و توان‌بخشی، تهران، ایران

چکیده

مقدمه: مطالعات گسترده‌ای در مورد اثربخشی آموزش مهارت‌های زندگی بر رفتار دانش‌آموزان انجام شده است، اما در مورد اثربخشی آموزش مهارت‌های زندگی بر رفتار دانش‌آموزان دارای معلولیت پژوهش‌های کمی وجود دارد. با توجه به این که نیاز این گروه از دانش‌آموزان به آموزش مهارت‌ها بیشتر از سایرین است، لزوم برنامه‌ریزی و اجرا در این خصوص اهمیت ویژه‌ای دارد. هدف از این پژوهش، تعیین اثربخشی آموزش مهارت‌های زندگی بر افزایش میزان مهارت‌های اجتماعی دانش‌آموزان پسر کم‌‌شنوای مقطع راهنمایی مدارس فراگیر بود.مواد و روش‌ها: طرح پژوهش از نوع مطالعات شبه آزمایشی با پیش‌آزمون و پس‌آزمون همراه با دو گروه آزمایش و شاهد بود. از میان 38 دانش‌آموز پسر دارای مشکل شنوایی که در رده‌های اول تا سوم راهنمایی در مدارس فراگیر (تلفیقی) شهر اراک در سال تحصیلی 91-1390 مشغول به تحصیل بودند، به صورت تصادفی 30 نفر از آن‌ها انتخاب و به دو گروه 15 نفری آزمایشی و شاهد تقسیم شدند. گروه آزمایشی هفته‌ای دو بار و طی 16 جلسه دو ساعته، مهارت‌های زندگی را آموزش دیدند. مهارت‌های اجتماعی هر دو گروه قبل و بعد از آموزش با استفاده از مقیاس درجه‌بندی مهارت‌های اجتماعی (Social skills rating scale) ارزیابی شد. برای تجزیه و تحلیل داده‌های گرد‌آوری شده از پیش‌آزمون و پس‌آزمون، آمار توصیفی و آزمون‌های آماری Independent t و ANCOVA استفاده شد.یافته‌ها: گروه آزمایش نسبت به گروه شاهد عملکرد بهتری در پس‌آزمون مهارت‌های اجتماعی داشت (0/001 > P).نتیجه گیری: آموزش مهارت‌های زندگی، مهارت‌های اجتماعی، همکاری، مهارت ابراز وجود و خویشتن‌داری (مهار خود) را به گونه‌ای معنی‌دار افزایش می‌دهد.کلید واژه‌ها: مهارت‌های زندگی، مهارت‌های اجتماعی، دانش‌آموزان کم‌‌شنوا، مدارس فراگیر