نوع مقاله : مقاله پژوهشی اصیل

نویسندگان

• اعظم جان بزرگی ¹
• عبدالکریم کریمی ²
• نادر رهنما ³
• راضیه کریمیان ⁴
• غلامعلی قاسمی ⁵

¹ کارشناسی ارشد، تربیت بدنی و علوم ورزشی، دانشگاه بیرجند، خراسان جنوبی، ایران

² استادیار، گروه توان‌بخشی، دانشکده توان‌بخشی، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایران

³ دانشیار، گروه آسیب‌شناسی ورزشی و حرکات اصلاحی، دانشکده تربیت بدنی و علوم ورزشی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

⁴ کارشناسی ارشد، تربیت بدنی و علوم ورزشی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

⁵ استادیار، گروه آسیب‌شناسی ورزشی و حرکات اصلاحی، دانشکده تربیت بدنی و علوم ورزشی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

چکیده

مقدمه: ناراحتی‌های عضلانی- اسکلتی بخش عمده‌ای از بیماری‌های شغلی را به خود اختصاص می‌دهند. هدف از تحقیق حاضر، ارزیابی ارگونومیکی خطر ابتلا به اختلالات عضلانی- اسکلتی معلمان به روش ارزیابی سریع مواجهه (Quick exposure check یا QEC) و بررسی تأثیر 8 هفته تمرینات اصلاحی منتخب و مداخلات ارگونومی شغلی بر میزان مواجهه آن‌ها بود. مواد و روش‌ها: در این مطالعه از پرسش‌نامه Nordic و روش ارزیابی سریع مواجهه (QEC) در 4 وظیفه کاری معلمان استفاده شد. پرسش‌نامه Nordic بین 230 نفر از معلمان توزیع گردید و از این تعداد 30 نفر که دارای اختلالات عضلانی- اسکلتی بودند شناسایی و به عنوان نمونه‌های تحقیق انتخاب شدند. یافته‌ها: 7/72 درصد از معلمان، کار در محیط شغلی را عامل اصلی ایجاد اختلالات عضلانی- اسکلتی گزارش کردند و 75 درصد از وظایف مورد مطالعه معلمان در سطح بالای خطر قرار داشتند. تفاوت معنی‌داری در وظایف معلمان مشاهده شد (05/0 > P)؛ به طوری که از 4 وظیفه مورد بررسی در معلمان، وظیفه تدریس و نوشتن روی تابلوی کلاس (6/57 درصد) و نشستن پشت میز کلاس (7/56 درصد) بیشترین امتیاز خطر را به خود اختصاص داد. نظارت و دیدن تکالیف بر روی میز دانش‌آموزان (8/54 درصد) و تدریس و نظارت بر کلاس به حالت ایستاده (1/43 درصد) در مراتب بعدی خطر قرار گرفتند. به دنبال 8 هفته تمرینات اصلاحی و مداخلات ارگونومی، کاهش معنی‌داری در میزان خطر ابتلا به اختلالات عضلانی- اسکلتی در 4 وظیفه کاری معلمان مشاهده شد (05/0 > P). نتیجه‌گیری: بالا بودن سطح خطر، نشانه آسیب‌زا بودن شرایط و محیط کار در مدارس بود که اصلاح تکنیک در وظایف گفته شده و همچنین حرکات اصلاحی منتخب موجب کاهش سطح خطر شد. کلید واژه‌ها: QEC، ارگونومی شغلی، تمرینات اصلاحی، اختلالات عضلانی- اسکلتی، معلمان