نوع مقاله : مقاله پژوهشی اصیل

نویسندگان

• مجتبی ابراهیمی ¹
• عباس مهوش ورنوسفادرانی ²
• حجت‌اله حقگو ³
• معصومه پورمحمد رضای تجریشی ⁴
• فاطمه دانائی‌فرد ⁵

¹ دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه روانشناسی و آموزش کودکان استثنایی، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، تهران، ایران

² کارشناس ارشد، گروه روانشناسی و آموزش کودکان استثنایی، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، تهران، ایران

³ استادیار، گروه کاردرمانی، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، تهران، ایران

⁴ استادیار، گروه روانشناسی و آموزش کودکان استثنایی، دانشکده علوم رفتاری، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، تهران، ایران

⁵ کارشناس، آموزش و پرورش استثنایی، سازمان آموزش و پرورش استان سمنان، سمنان، ایران

چکیده

مقدمه: ‌اختلال نقص توجه- بیش‌فعالی اختلالی شایع در دوران کودکی است و یافتن درمان مؤثری که از شدت و عمق نشانه‌های آن بکاهد، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در پژوهش حاضر، اثر یکپارچگی حسی- حرکتی با تأکید بر حواس عمقی و دهلیزی به عنوان یک روش درمانی برای بهبود نشانه‌های اصلی این اختلال مورد بررسی قرار گرفت. مواد و روش‌ها: پژوهش حاضر از نوع مطالعات شبه آزمایشی با پیش‌آزمون و پس‌آزمون همراه با دو گروه آزمایش و شاهد بود. از بین دانش‌آموزان 6 تا 12 ساله مبتلا به اختلال نقص توجه- بیش‌فعالی که در سال تحصیلی 91-1390 در شهر سمنان مشغول به تحصیل بودند، 32 دانش‌آموز به صورت تصادفی انتخاب و به دو گروه 16 نفری آزمایش و شاهد تقسیم شدند. گروه آزمایش هفته‌ای دو بار و طی 12 جلسه دو ساعته، مداخله یکپارچگی حسی- حرکتی (با تأکید بر حواس عمقی و دهلیزی) را دریافت نمودند. نشانه‌های اختلال نقص توجه- بیش‌فعالی هر دو گروه با استفاده از پرسش‌نامه نشانه‌های مرضی کودکان (Child symptom inventory) (4) ارزیابی شد. داده‌های جمع‌آوری شده با آزمون‌های آماری Shapiro-Wilk و تحلیل کوواریانس چند متغیری (MANOVA) و تک متغیری (UNIANCOVA) بررسی شدند. یافته‌ها: طبق آزمون مبتنی بر گزارش معلمان، گروه آزمایش در نمرات متغیر بی‌توجهی و بیش‌فعالی نسبت به گروه شاهد عملکرد بهتری داشت (001/0 > P)، ولی کاهش نمرات متغیر تکانشگری گروه آزمایش نسبت به گروه شاهد (05/0 < P) معنی‌دار نبود، ولی بر اساس آزمون مبتنی بر گزارش والدین در نمرات متغیر بی‌توجهی، بیش‌فعالی و تکانشگری گروه آزمایش نسبت به گروه شاهد عملکرد بهتری داشت (001/0 > P). نتیجه‌گیری: در مجموع مداخله یکپارچگی حسی- حرکتی با تأکید بر حواس عمقی و دهلیزی به طور معنی‌داری نقص توجه، بیش‌فعالی و تکانشگری را در جامعه مورد بررسی بهبود داد. کلید واژه‌ها: یکپارچگی حسی- حرکتی، حواس عمقی و دهلیزی، نقص توجه، بیش‌فعالی و تکانشگری