نوع مقاله : مقاله پژوهشی اصیل

نویسندگان

• محمدرضا افشار ¹
• علی قربانی ²
• ناهید جلیل هوند ³
• محمد کمالی ⁴

¹ دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه گفتار درمانی، دانشکده علوم توان بخشی، دانشگاه علوم پزشکی ایران، تهران، ایران

² کارشناس ارشد، عضو هیئت علمی، گروه گفتار درمانی، دانشکده علوم توان بخشی، دانشگاه علوم پزشکی ایران، تهران، ایران

³ دانشجوی دکتری، عضو هیئت علمی، گروه گفتار درمانی، دانشکده علوم توان بخشی، دانشگاه علوم پزشکی ایران، تهران، ایران

⁴ دانشیار، عضو هیئت علمی، مرکز تحقیقات توان بخشی، گروه مدیریت توان بخشی، دانشکده علوم توان بخشی، دانشگاه علوم پزشکی ایران، تهران، ایران

چکیده

مقدمه: اختلال صداهای گفتار (Speech Sound Disorders یا SSD) از اختلالات شایع در کودکان است که ویژگی آن خطاهای نامتناسب رشدی در تولید گفتار است که می‌تواند موجب کاهش وضوح گفتار شود. برخی داده‌ها نشان می‌دهد نقص در حافظه فعال واجی ممکن است در این اختلال سهم داشته باشد. حافظه فعال واجی به عنوان بخشی از دستگاه حافظه فعال، مسئول رمزگذاری و ذخیره اطلاعات واجی است. بسیاری از پژوهشگران تکرار ناکلمه (Non-Word Repetition یا NWR) را برای سنجش حافظه فعال واجی به کار گرفته‌اند. هدف این پژوهش تهیه و بررسی روایی و پایایی آزمون تکرار ناکلمه و کشف تفاوت‌های حافظه فعال واجی در کودکان عادی و SSD 4 تا 6 ساله فارسی زبان بوده است.مواد و روش‌ها: شرکت‌کنندگان در این مطالعه 32 کودک SSD و 32 کودک طبیعی- همسان به لحاظ سن و جنس- به عنوان گروه کنترل بودند. حافظه فعال واجی در هر دو گروه با تکلیف تکرار ناکلمه مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور تکلیف NWR طراحی شد و پس از تعیین روایی و پایایی، در هر دو گروه مورد استفاده قرار گرفت. جهت تعیین وجود تفاوت بین میانگین امتیازهای NWR در دو گروه آزمودنی، آزمون Mann-Whitney U مورد استفاده قرار گرفت.یافته‌ها: 25 ناکلمه این آزمون دارای روایی محتوایی هستند. بین اجراهای متوالی ضریب همبستگی 997/0 به دست آمد        (00/0 >P). میانگین امتیاز کودکان SSD در مقایسه با گروه کنترل، پایین‌تر بود و نتایج آزمون آماری نشان داد که میان توانایی تکرار ناکلمه کودکان عادی و SSD تفاوت معنی‌داری وجود دارد (00/0 > P).نتیجه‌گیری: آزمون تکرار ناکلمه از روایی و پایایی بالایی برخوردار بود. عملکرد ضعیف‌تر کودکان SSD در تکرار ناکلمه ممکن است به دلیل ضعف در نگهداری توالی‌های جدید صدا در حافظه فعال واجی باشد که احتمالاً اجازه شکل‌گیری بازنمایی‌های واجی بلند مدت با ثبات را نمی‌دهد. در غیاب عوامل علت‌شناختی آشکار، نقص در حافظه فعال واجی می‌تواند به عنوان علت این اختلال مطرح شود.کلید واژه ها: اختلال صداهای گفتار، حافظه فعال واجی، آزمون تکرار ناکلمه، روایی، پایایی