نوع مقاله : مقاله پژوهشی اصیل

نویسندگان

• منا حیدری‌پور ¹
• علی مشهدی ²
• سید محسن اصغری نکاح ³

¹ کارشناسی ارشد، روان‌شناسی عمومی، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

² استادیار روان‌شناسی، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

³ استادیار روان‌شناسی و آموزش کودکان استثنایی، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

چکیده

مقدمه: در این پژوهش تأثیر آموزش مهارت‌های اجتماعی بر هوش هیجانی معلولین جسمی- حرکتی شهر مشهد مورد بررسی واقع شد.مواد و روش‌ها: روش پژوهش نیمه آزمایشی (با طرح پیش‌آزمون- پس‌آزمون با گروه شاهد) بود. جامعه آماری شامل کلیه معلولین جسمی- حرکتی (108 نفر) مجتمع آموزشی نیکوکاری توان‌یابان مشهد بود. از بین آن‌ها پس از غربال‌گری اولیه تعداد 30 نفر که از لحاظ مهارت‌های اجتماعی و سطح هوش هیجانی دارای بیش‌ترین نارسایی بودند، انتخاب شدند و با استفاده از شیوه گمارش تصادفی در دو گروه آزمایش و شاهد قرار گرفتند. سپس آموزش مهارت‌های اجتماعی در طی 15 جلسه به گروه آزمایش ارایه شد. جهت جمع‌آوری داده‌های پژوهش از پرسش‌نامه مهارت‌های اجتماعی Regio و پرسش‌نامه هوش هیجانی Bar–On استفاده گردید. تحلیل داده‌های پژوهش با استفاده از آزمون ANCOVA چند متغیری انجام شد.یافته‌ها: گروه آزمایش در مقایسه با گروه شاهد تفاوت معنی‌داری در مؤلفه‌های روابط درون فردی {0/01 = P، 13/61 = (22، 1)F}، روابط بین فردی {0/01 = P، 24/02 = (22، 1)F}، سازگاری {0/01 = P، 20/47 = (22، 1)F}، کنترل استرس {0/01 = P، 8/69 = (22، 1)F}، خلق عمومی {0/01 > P، 13/55 = (22، 1)F} و سطح هوش هیجانی کلی {0/02 = P، 22/16 = (22، 1)F} داشت. آموزش مهارت‌های اجتماعی بیش‌ترین اثربخشی را بر مؤلفه‌های روابط بین فردی، روابط درون فردی، خلق عمومی و سازگاری و کم‌ترین اثربخشی را بر مؤلفه کنترل استرس داشته است.نتیجه گیری: با توجه به مؤلفه‌های مهارت‌های اجتماعی، آموزش این مهارت‌ها منجر به افزایش سطح کلی هوش هیجانی معلولین جسمی- حرکتی گردید. ارتقای سطح هوش هیجانی بهبود وضعیت سلامت روانی- اجتماعی معلولین جسمی- حرکتی را به همراه دارد.کلید واژه‌ها: معلولیت جسمی- حرکتی، هوش هیجانی، آموزش مهارت‌های اجتماعی