نوع مقاله : مقاله پژوهشی اصیل

نویسندگان

• بهزاد ریگی‌کوته ¹
• فریبا یزدخواستی ²
• مسعود اعتمادی‌فر ³

¹ کارشناسی ارشد، گروه روانشناسی بالینی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

² استادیار، عضو هیأت علمی، گروه روانشناسی بالینی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

³ استاد، گروه مغز و اعصاب، عضو هیأت علمی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایران

چکیده

مقدمه: بیماران مبتلا به مالتیپل اسکلروزیس (Multiple sclerosis یا MS) به دلیل علایم جسمی- روانی و عدم قبول واقعیت‌ها دچار علایم خلقی منفی می‌شوند و همراه شدن خستگی مزمن با خلق منفی بر کیفیت زندگی آنان تأثیر منفی می‌گذارد. بنابراین پژوهش حاضر با هدف، بررسی اثربخشی توان‌بخشی روانی به شیوه Dohsa-hou بر کاهش میزان شدت خستگی، افسردگی، اضطراب، استرس و ارتقای کیفیت زندگی در بیماران مبتلا به مالتیپل اسکلروزیس شهر اصفهان انجام شد. مواد و روش‌ها: پژوهش حاضر از نوع نیمه تجربی با طرح پیش‌آزمون- پس‌آزمون و پیگیری با گروه شاهد بود. جامعه آماری تحقیق را کلیه بیماران مبتلا به MS شهر اصفهان تشکیل می‌دادند که با استفاده از روش نمونه‌گیری در دسترس تعداد 30 بیمار در قالب دو گروه آزمایش (15 نفر) و شاهد (15 نفر) انتخاب شدند. بیماران قبل از آغاز دوره درمان به تکمیل پرسش‌نامه‌های مقیاس شدت خستگی (Fatigue severity scale یا FSS)، مقیاس افسردگی- اضطراب و استرس (Depression‚ Anxiety‚ Stress scale-21 یا DASS-21) و پرسش‌نامه کیفیت زندگی بیماران مبتلا به MS (Multiple sclerosis quality of life-54 یا MSQOL-54) مبادرت نمودند و در پایان دوره درمان هم در مرحله پس‌آزمون و هم پیگیری نیز این ارزیابی صورت گرفت. مدت دوره درمان Dohsa-hou در گروه آزمایش 11 جلسه بود که به صورت هر هفته سه جلسه انجام شد و مرحله پیگیری 40 روز بعد از پس‌آزمون صورت گرفت. داده‌های حاصل از پرسش‌نامه با استفاده از نرم‌افزار SPSS نسخه 17 و آزمون‌های توصیفی (میانگین و انحراف استاندارد) و استنباطی (MANOVA) تجزیه و تحلیل گردید. یافته‌ها: یافته‌های حاصل از آزمون MANOVA نشان داد که توان‌بخشی روانی Dohsa-hou باعث کاهش میزان شدت خستگی، افسردگی، اضطراب، استرس و ارتقای کیفیت زندگی بیماران مبتلا به MS شد (001/0 £ P). نتیجه‌گیری: از آن‌جایی که بیماری MS منجر به بروز علایم وسیعی می‌شود و بیماران مبتلا به آن ممکن است در آینده نیاز به توان‌بخشی داشته باشند، روش Dohsa-hou به عنوان روش توان‌بخشی روانی، درمان مؤثری بر کاهش شدت خستگی، افسردگی، اضطراب، استرس و ارتقای کیفیت زندگی این بیماران می‌باشد. کلید واژه‌ها: توان‌بخشی روانی Dohsa-hou، شدت خستگی، افسردگی، اضطراب، استرس، کیفیت زندگی، MS