نوع مقاله : مقاله پژوهشی اصیل

نویسندگان

• محمدرضا کیهانی ¹
• زهرا آقارسولی ²
• یحیی مدرسی ³
• محبوبه نخشب ⁴

¹ عضو هیأت علمی، گروه آمار زیستی، دانشکده توانبخشی، دانشگاه علوم پزشکی ایران، تهران، ایران

² کارشناس ارشد گفتاردرمانی، عضو هیأت علمی گروه گفتاردرمانی، دانشکده توانبخشی، دانشگاه علوم پزشکی ایران، تهران، ایران

³ عضو هیأت علمی گروه جامعه شناسی زبان، پژوهشکده زبانشاسی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران

⁴ کارشناس ارشد گفتاردرمانی، عضو هیأت علمی گروه گفتاردرمانی، دانشکده توان‎بخشی، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایران.

چکیده

چکیده مقدمه: مهارت‎های اصلاح مکالمه، یکی از مهم‎ترین مهارت‎های کاربرد شناختی زبان و از دسته مهارت‎های مکالمه‎ای می‎باشد. اهمیت این مهارت‎ها به وی‍ژه در مورد کودکان دچار نقایص زبانی از قبیل کودکان کم شنوا یا دچار نقص ویژه زبان که نیاز به اصلاح نقایص ارتباطی دارند، به شدت احساس می‎شود. اطلاعات آسیب شناسان گفتار و زبان در زمینه چنین مهارتی و شکل طبیعی استفاده از راه‎کارهای اصلاح مکالمه (تکرار، بازگویی، افزایش و اصلاح سرنخی) بسیار محدود و مبتنی بر حدس و گمان می‎باشد. این پژوهش به معرفی و مقایسه این راه‎کارها در کودکان طبیعی 3، 4 و 5 ساله پرداخت. مواد و روش‌ها: در این پژوهش توصیفی- تحلیلی و مقطعی، کاربرد انواع راه‎کارهای اصلاح مکالمه در 72 نمونه از کودکان دختر و پسر فارسی زبان شهر اصفهان، در سه گروه سنی 3، 4 و 5 ساله به کمک دو کتابچه تصویری و ایجاد موقعیت درخواست توضیح، مورد بررسی قرار گرفت. یافته‌ها: راه‎کارهای بازگویی، اصلاح سرنخی و پاسخ‎های نامناسب با سن ارتباط معنی‎داری داشتند، ولی در مورد راه‎کارهای تکرار و افزایش، چنین ارتباط آماری به اثبات نرسید. در مورد جنس نیز تنها راه‎کار بازگویی در پسران، کاربرد بیشتری نسبت به دختران داشت. بحث: تکرار در هر مقطع سنی پرکاربردترین راه‎کار بود. استفاده از راه‎کار بازگویی در سنین پایین‎تر، شایع‎تر و با افزایش سن کاهش یافت. استفاده از راه‎کار اصلاح سرنخی نیز با افزایش سن بیشتر شد. این نتایج با نتایج پژوهش‎های خارج از کشور هم‎خوانی داشت. کلید واژه‌ها: کاربردشناسی زبان، اصلاح مکالمه، نقص ارتباطی.